Το άγχος των χειρισμών στο λιμάνι

Σκηνές σαν αυτή της διπλανής φωτογραφίας, τις βλέπουμε πολύ συχνά σε λιμάνια και μαρίνες κατά την διαδικασία χειρισμών πρόσδεσης ή άπαρσης. Ο περιορισμένος χώρος, η επίδραση του ανέμου και του ρεύματος που στα ιστιοπλοϊκά είναι αρκετά μεγαλύτερη, ο φόβος του ότι θα κάνουμε ζημιά στο σκάφος μας ή σε άλλα σκάφη, προκαλούν μια κατάσταση άγχους, και το οποίο φυσικά άγχος αυξάνει τελικά την πιθανότητα να γίνει το λάθος. Επίσης, υπάρχει η αντίληψη ότι ο καλός καπετάνιος φαίνεται από το πως μανουβράρει το σκάφος του στο λιμάνι και ένα πιθανό λάθος θα ακολουθεί την φήμη του για πολλά χρόνια... Κακά τα ψέματα, στο λιμάνι όλοι μας παρακολουθούν και τα λάθη μας φαίνονται και κρίνονται.

Στα μαθήματα ιστιοπλοΐας ανοιχτής θαλάσσης του Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρούπολης, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στους χειρισμούς με μηχανή στο λιμάνι τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Ακόμη και online σεμινάρια χειρισμών στο λιμάνι έγιναν και θα γίνουν για αυτό το θέμα που λίγο ή πολύ αγχώνει όλους όσους ασχολούνται με την θάλασσα. Σε αυτό το άρθρο δεν θα επικεντρωθούμε σε τεχνικά θέματα, αλλά σε κάποιες βασικές αρχές που πρέπει να έχουμε υπόψη μας ώστε κάθε άπαρση ή πρόσδεση να γίνονται ήρεμα και με μικρό ποσοστό λάθους. 

Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε πρώτα απ' όλα, είναι ότι κάθε μανούβρα είναι μοναδική και διαφορετική από τις άλλες ακόμα και όταν γίνεται στο ίδιο σκάφος και στο ίδιο σημείο πρόσδεσης.

Αυτά που θα αναφέρουμε έχουν εφαρμογή τόσο για ιστιοφόρα όσα και για μηχανοκίνητα σκάφη. Απλώς στην δεύτερη κατηγορία λόγω των τεχνικών χαρακτηριστικών, οι χειρισμοί είναι αρκετά πιο εύκολοι και ελεγχόμενοι. 

 -ΣΚΑΦΟΣ
Το πρώτο που πρέπει να γνωρίσουμε είναι η αντίδραση του σκάφους μας σε διάφορους χειρισμούς. Που κατευθύνεται η πρύμνη μας στο ανάποδα, ποιός είναι ο κύκλος στροφής, ποιά είναι η αναλογία στροφών και ταχύτητας, πως επιδράει ο άνεμος και το ρεύμα, που είναι το pivot point,  πως αντιδράει στο pivoting (χειρισμός προσανάποδα); Απάντηση σε αυτά θα δώσουμε εύκολα με μερικές δοκιμές όταν ανοιχτούμε, όπου και θα πάρουμε και μια πρώτη ιδέα για το σκάφος.  Άρα ειδικά όταν νοικιάζετε σκάφος, μην διστάσετε να δοκιμάσετε όλα αυτά όταν είστε ανοιχτά κι έχετε 5-10 λεπτά χρόνο. 

-ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

Έγκαιρα πριν μπούμε στο λιμάνι, μελετούμε τον πλοηγό άλλα ακόμη και φωτογραφίες του λιμανιού από το internet. Διαλέγουμε εφόσον είναι εφικτό ένα μέρος με λιγότερο άνεμο. Να θυμάστε ότι στην πρυμνοδέτηση ή προδέτηση πιο εύκολο είναι  να δέσουμε στο κενό ανάμεσα σε 2 σκάφη παρά σε έναν άδειο μώλο. Πρέπει να είμαστε σε θέση να έχουμε στο μυαλό μας την εικόνα, τον προσανατολισμό του λιμανιού, τυχόν κινδύνους. Αν δεν τα θυμόμαστε μην διαστάσουμε να έχουμε τον πλοηγό ανοιχτό επάνω στο τραπέζι καταστρώματος ώστε να μπορούμε να ρίχνουμε μια κλεφτή ματιά.  

 -ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΚΑΦΟΥΣ
Το να ετοιμάσουμε τα μπαλόνια και τους κάβους έγκαιρα είναι στοιχειώδες άλλα και

ουσιαστικό. Το κατάστρωμα και το κόκπιτ πρέπει να είναι καθαρά και ελεύθερα από ποτήρια, αντηλιακά, πετσέτες και άλλα αντικείμενα που πιθανόν να μας εμποδίσουν. Όλα τα μαντάρια και οι σκότες νεταρισμένα. Ένα φορητό VHF εφόσον υπάρχει θα μας βοηθήσει στην συνεννόηση μας με την μαρίνα. Αν έχει αέρα, καλό είναι το sprayhood και το bimini να είναι κλειστά γιατί όχι μόνο εμποδίζουν την ορατότητα, αλλά έχουν επίδραση στην κίνηση του σκάφους. 

-ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ

Δεν υπάρχει πιο άσχημο θέαμα από έναν skipper να φωνάζει και να δίνει αντικρουόμενες

εντολές στο πλήρωμα. Δυστυχώς σε ένα λιμάνι όταν δένουμε ή λύνουμε όλοι μας παρατηρούν και το θέαμα αυτό δεν είναι και το καλύτερο. Γι' αυτό ο skipper πρέπει να κάνει έγκαιρα ανάθεση καθηκόντων. Σε ποιές θέσεις θα πάει ο καθένας, τι θα κάνει, που θα κάθεται, πως να μην εμποδίζει την ορατότητα. Ακόμη και όσοι δεν έχουν καθήκοντα πρέπει να κάθονται σε θέσεις που δεν εμποδίζουν και σε καμία περίπτωση όρθιοι. Οι εντολές πρέπει να είναι σαφείς και οι ομιλίες να γίνονται το δυνατόν χαμηλόφωνα. Υψηλός τόνος της φωνής προκαλεί άγχος που τις περισσότερες φορές είναι αδικαιολόγητο. Και το άγχος προκαλεί λάθη. 

Έχοντας αυτά τα λίγα πράγματα στο μυαλό μας, και φυσικά με εξάσκηση σε κάθε ευκαιρία, θα είμαστε ήρεμοι όταν μπαίνουμε σε ένα λιμάνι, ή τουλάχιστον θα δείχνουμε ήρεμοι... Άλλωστε ο κυβερνήτης είναι ο ηθοποιός του θάρρους και πρέπει να κρύβει τα συναισθήματά του σε μία δύσκολη κατάσταση όποια κι αν είναι αυτά...

Άγγελος Σιμσιρίκης 
Εκπαιδευτής Ιστιοπλοΐας Ανοιχτής Θαλάσσης Ν.Ο.Α